တမန္ေတာ္ျမတ္အေပၚ ကမာၻေက်ာ္သုေတသီတုိ႔၏အျမင္မ်ား

လားအိလႅာဟ အိေလႅာက္လာဟုိ႔

အလႅာဟ္အ႐ွင္ျမတ္မွတစ္ပါး အျခားခ၀ပ္ကုိးကြယ္ျခင္းခံထိုက္သူမ႐ွိ။

မုဟမၼဒ္သုလ္ ရစူလ္လြလႅာဟိ

မုဟမၼဒ္သခင္သည္ အလႅာဟ္အ႐ွင္ျမတ္ ေစလႊတ္ေတာ္မူေသာ ေစတမန္ေတာ္ျဖစ္ေတာ္မူသည္။

ဤကလိမဟ္ေတာ္ကုိ ဆင္ျခင္ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ တမန္ေတာ္ျမတ္၏ ထူးကဲျမင့္ျမတ္ေတာ္မူပုံကုိ အလႅာဟ္အ႐ွင္ျမတ္ကပင္ အသိအမွတ္ျပဳထားေၾကာင္း ခိုင္လုံတိက်သည့္ သက္ေသလကၡဏာတစ္ရပ္ပင္ျဖစ္ေပသည္။

“စင္စစ္ေသာ္ကား (အုိ … နဗီတမန္ေတာ္) ငါအ႐ွင္ျမတ္သည္ အသင့္အား ကမၻာခပ္သိမ္းတုိ႔အဖုိ႔ မဟာက႐ုဏာေတာ္အျဖစ္ႏွင့္သာ ေစလႊတ္ေတာ္မူခဲ့ေလသည္”ဟု က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္(၂၁း၁၀၇)တြင္ ပါ႐ွိေလသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူသားတုိ႔အေပၚ ထား႐ွိရမည့္ သစၥာ၊ က႐ုဏာ၊ ေစတနာ၊ လူမႈကိစၥအ၀၀ကုိ က်မ္းေတာ္ျမတ္ ကုရ္အာန္ပါအတိုင္း တစ္သေ၀မတိမ္းလိုက္နာ႐ုပ္လုံးေဖာ္ခဲ့ေသာ မဟာလူသား တမန္ေတာ္ျမတ္၏ ခ်ီးက်ဴးဖြယ္ရာမ်ားမွာ အံ့မခန္းစရာပင္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ကမၻာေက်ာ္ သုေတသီအမ်ားအျပားတုိ႔သည္ တမန္ေတာ္ျမတ္အေပၚ အျမင္သေဘာတရားမ်ားကုိ ဖြင့္ဆုိထားၾကေပသည္။ ထုိဖြင့္ဆုိထားသည့္အထဲမွ လက္လွမ္းမီသမွ်ကုိ ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပအပ္ပါသည္။

တမန္ေတာ္ပြင့္ေပၚမည့္အေၾကာင္း ေ႐ွးက်မ္းဂန္မ်ားမွ ေဟာကိန္းမ်ား

အာဒမ္ကေျခကုိဆန္႔အလိုက္တြင္ ေလထုအအတြင္း၌ ‘အလႅာဟ္အ႐ွင္ျမတ္မွအပ အျခားခ၀ပ္ကုိးကြယ္ရာမ႐ွိ။ မုဟမၼဒ္သည္ အလႅာဟ္အ႐ွင္ျမတ္၏ ေစတမန္ေတာ္ျဖစ္သည္’ဟု ေရးသားထားေသာ စာတမ္းကုိ သူရိယေနမင္းထြန္းေတာက္သည္သုိ႔ လင္း၀င္းစြာေတြ႕ရလိုက္သည္။ ဤတြင္ သူ႔ခမ်ာ ပါးစပ္ေဟာင္းသားႏွင့္ “အို … ေက်းဇူးေတာ္႐ွင္၊ အ႐ွင္က ကၽြန္ေတာ္မ်ဳိးကုိ ဖန္ဆင္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အ႐ွင့္အားဆည္းကပ္ပါ၏။ ကၽြန္ေတာ္မ်ဳိးအား ေျပာျပေတာ္မူလွည့္ပါ။ မုဟမၼဒ္သည္ ္အလႅာဟ္တမန္ေတာ္ဟူေသာ စကားရပ္၏အနက္ကုိ ႐ွင္းျပေတာ္မူပါ။ ကၽြန္ေတာ္မ်ဳိးအရင္ အျခားလူသား႐ွိေနပါေသးသလား။ အုိ … အ႐ွင္”ဟု ေမးလာ႐ွာသည္။





ဤတြင္ အလႅာဟ္အ႐ွင္ျမတ္က “ဟယ္ …. ငါ၏ ေက်းကၽြန္အာဒမ္၊ သူ႔အားအသင္ႀကိဳဆုိလွည့္ပါ။ အသင္က ငါအ႐ွင္၏ ပထမဆုံးဖန္ဆင္းခဲ့ရာလူသားတည္း။ သူသည္ကား သင္၏ ေနာက္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအၾကာတြင္ ငါ႐ွင္၏တမန္ေတာ္အျဖစ္ႏွင့္ ေရာက္လာမည့္သူတည္း။ ငါအ႐ွင္က အရာခပ္သိမ္း ဖန္ဆင္းခဲ့ျခင္းက သူ႔အတြက္သာျဖစ္သတည္း။ သူေပၚထြန္းလာမည့္အခါသမယ၀ယ္ သူက ကမၻာကုိ အလင္းေဆာင္ေပလိမ့္မည္။ ငါ အ႐ွင္အေနႏွင့္ အရာခပ္သိမ္းကုိ မဖန္ဆင္းမီႏွစ္ေပါင္းေျခာက္ေသာင္းအရင္ကပင္ သူ႔၀ိညာဥ္က ေကာင္းကင္ဘုံ၀ယ္ရွိႏွင့္ေနၿပီးျဖစ္သည္”ဟု ျပန္ၾကားေတာ္မူလိုက္သည္။
[The Gospel of Barnabas ဗီယင္နာၿမိဳ႕ စာၾကည့္တိုက္မွ အီတာလ်ံလက္ေရးမူကုိ အဂၤလိပ္ဘာသာသုိ႔ ျပန္ဆုိတည္းျဖတ္သူ Lonsdale ႏွင့္ Laura Rag Oxford, 1907, စာ-၅၁၊ The Fall of Man မွ …. ]

ဓမၼသစ္က်မ္းမွ ေဟာကိန္းမ်ား

ဣသေရလအမ်ဳိးသားတုိ႔၏ ေသြးခ်င္းမ်ားျဖစ္သည္ ဣသွ်ေမြလမ်ဳိးႏြယ္မ်ား(အာရဗ္)ထဲမွ ေမာေ႐ွကဲ့သုိ႔ေသာ တမန္ေတာ္တစ္ပါးပြင့္ေခ်အံ့ဟု ေဟာကိန္းပါ႐ွိ၏။
“အသင္၏ဘုရားသခင္သည္ သင္၏အမ်ဳိးသားခ်င္းတုိ႔အထဲ၌ ငါႏွင့္တူေသာ ပေရာဖက္တစ္ပါး သင္တုိ႔အဖုိ႔ ေပၚထြန္းေစေတာ္မူမည္။ ထုိပေရာဖက္စကားကုိ နားေထာင္ရမည္။”
“သူတုိ႔အမ်ဳိးသားခ်င္းထဲ၌ သင္ႏွင့္တူေသာ ပေရာဖက္တစ္ပါးကုိ သူတုိ႔အဖုိ႔ ေပၚထြန္းေစ၍ ပေရာဖက္ႏႈတ္၌ ငါ့စကားကုိ ငါအပ္သျဖင့္ ငါမွာထားသမွ်တုိ႔ကုိ သူတုိ႔အား သူဆင့္ဆုိရလိမ့္မည္။” [ေတာလည္ရာက်မ္း(၁၈း၁၅-၁၈)]

ဓမၼသစ္က်မ္းမွ ေဟာကိန္းမ်ား

“မွန္ရာကုိ ငါဆုိအ့ံတည္း။ သင္တုိ႔အေၾကာင္းငွာ ငါသြားရမည္။ ငါမသြားခဲ့ပါေသာ္ Parakletos အသင္တုိ႔ထံ ၾကြလာမည္မဟုတ္တည္း။ ငါသြားခဲ့ရပါေသာ္ ငါက အသင္တုိ႔ထံ သူ႔အားေစပါအ့ံ။”
“အကယ္၍ ငါကုိယ္ေတာ္သည္ ေကာင္းကင္ဘုံသုိ႔ မၾကြျမန္းသည္႐ွိေသာ္ အသင္တုိ႔အား သနားခၽြတ္ကယ္ေတာ္မူမည့္ တမန္ေတာ္သည္(အသင္တုိ႔ထံ) ၾကြလာေတာ္မူလိမ့္မည္မဟုတ္ေခ်။ ငါတမန္ေတာ္ၾကြျမန္းေတာ္မူၿပီးသည့္ေနာက္ (ဘုရား႐ွင္သည္) ထုိတမန္ေတာ္အား သင္တုိ႔ထံ ေစလႊတ္ေတာ္မူမည္။ ထုိဘုရားတမန္ေတာ္သည္ သင္တုိ႔ထံ ၾကြေရာက္ေတာ္မူၿပီးလွ်င္ အသင္တုိ႔အား မေကာင္းမႈဒုစ႐ိုက္မ်ားကိုစြန္႔၍ ေကာင္းမႈသုစ႐ိုက္မ်ားကုိ ပြားမ်ားၾကရန္ ေဟာေတာ္မူလတၱံ႕။” [ဓမၼသစ္က်မ္း၊ ႐ွင္ေယာဟန္(၁၆း၁၇)]

ဟိႏၵဴဘာသာက်မ္း၏ေထာက္ခံခ်က္

ေနာက္ဆုံးပြင့္ေပၚေတာ္မူမည့္ ကလႅတီဘုရားတမန္သည္ ဆိမၺလဒီပတြင္ ပြင့္ေတာ္မူလတၱံ႕။ ၎၏ခမည္းေတာ္အမည္နာမသည္ ၀ိ႐ွႏုိးဒါစျဖစ္၍ မယ္ေတာ္အမည္မွာ ဆြမၼတိျဖစ္လတၱံ႕။ ထိုတမန္ေတာ္သည္ ဟိႏၵိသကၠရာဇ္ ၆၂၇-ခု၊ ဗိုက္စခလဆန္း(၁၂)ရက္ေန႔တြင္ ေနမင္းထြက္ေပၚၿပီးေနာက္ ႏွစ္နာရီခန္႔အခ်ိန္တြင္ ဖြားျမင္သန္႔စင္ေတာ္မူလတၱံ႕။ [ဟိႏၵဴတရားလမ္းျပပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ေတာ္မူေသာ ကလႅတီ၏ ေထ႐ုပတၱိက်မ္း၊ စာ-၂၄]ဟု ပါ႐ွိေလရာ ခမည္းေတာ္ မယ္ေတာ္တုိ႔၏ အမည္ႏွင့္ေမြးလရက္မ်ားကုိ ဘာသာျပန္ၾကည့္ပါမူ တမန္ေတာ္ျမတ္၏ ခမည္းေတာ္ မယ္ေတာ္ႏွင့္ေမြးလရက္တုိ႔ အားလုံး ကုိက္ညီေနေပသည္။

အိႏၵိယျပည္႐ွိ ဗုဒၶဘာသာတရားက်မ္း၏ ေထာက္ခံခ်က္

“ဗုဒၶကုိယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီးသည္ ပရိနိဗၹာန္စံေတာ္မူခါနီး ၎၏တပည့္ရင္းျဖစ္ေတာ္မူေသာ အာနႏၵာက ကုိယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီးအား ဤသုိ႔ေမးေလွ်ာက္၏။ ‘အ႐ွင္ဘုရား ပရိနိဗၹာန္စံေတာ္မူသြားသည့္ကာလ၌ လူသတၱ၀ါအေပါင္းတုိ႔အား အဘယ္မည္ေသာပုဂၢိဳလ္သည္ တရားလမ္းျပေတာ္မူမည္နည္း၊’ ထုိအခါ ဗုဒၶကုိယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီးက ‘ငါသည္ ပထမဆုံးပြင့္ေတာ္မူေသာဗုဒၶလည္းမဟုတ္ေခ်။ အာနႏၵာ … ေခတ္ႏွင့္ေလ်ာ္ညီစြာ ေနာက္ဆုံး ဗုဒၶတစ္ဆူပြင့္ေတာ္မူလတၱံ႕။ ထုိဗုဒၶသည္ သန္႔႐ွင္းစင္ၾကယ္ေတာ္မူသည္။ ထုိဗုဒၶကုိယ္ေတာ္ျမတ္၏ အမိန္႔ၾသ၀ါဒအျပဳအမူ၊ က်င့္၀တ္ဟူသေ႔ရြတုိ႔သည္ တရားဉာဏ္ေတာ္ႏွင့္ ယွဥ္ကုန္၏။ ငါေဟာေျပာေတာ္မူေသာ ေလာကုတၱရာတရားကုိ ထုိဗုဒၶလည္း ထုိနည္းတူ ေဟာ္ေတာ္မူလတၱံ႕။ သုိ႔ရာတြင္ တရားကုိျပည့္၀စြာေဟာ္ေတာ္မူလိမ့္မည္။ ထုိဗုဒၶသည္ ငါကုိယ္ေတာ္ျမတ္ကဲ့သုိ႔ တရားေဒသနာေတာ္ကုိ ေဟာေျပာေတာ္မူ၍ မိမိသာသနာကုိ ျပန္႔ပြားထြန္းကားေအာင္ ျပဳေတာ္မူလိမ့္မည္ဟု မိန္႔ဆုိေတာ္မူ၏။” [အိႏၵိယျပည္႐ွိ ဗုဒၶဘာသာတရားက်မ္း၏ ေထာက္ခံခ်က္]

“တမန္ေတာ္သခင္ကုိ ဤသုိ႔ျမင္ၾကသည္”

တမန္ေတာ္(ကေလးဘ၀)ေပၚသုိ႔အျမင္

တမန္ေတာ္ျမတ္၏ ႏုိ႔ထိန္းေတာ္ ဟလီမဟ္သခင္မသည္ ၎တုိ႔ထုံးစံအတိုင္း ႏုိ႔တိုက္စရာ ကေလးကုိ ႐ွာေဖြခဲ့ၾကသည္။ တမန္ေတာ္ေလာင္းလ်ာ မုဟမၼဒ္ကေလးကိုမူ လက္မခံခဲ့ေပ။ ေနာက္ဆုံးတြင္ သူမ၌လည္း ႏုိ႔တိုက္ရန္ ကေလးမရသျဖင့္ မုဟမၼဒ္ကုိပင္ ေခၚသြားခဲ့ေလသည္။ [၀ါးခယ္မေမာင္မင္းႏိုင္ - ကမၻာ့စံျပတမန္ေတာ္]
မုဟမၼဒ္ကေလးကုိေခၚသြားၿပီးခ်ိန္မွစ၍ ျဖစ္ပ်က္လာေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကုိ ဟလီမာသခင္မက ေျပာျပခဲ့သည္။ “ဒီကေလးကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ အလႅာဟ္အ႐ွင္ဘက္က တုိ႔မ်ားေကာင္းခ်ီးမဂၤလာရမွာပါ”ဟု ခင္ပြန္းသည္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သုိ႔ႏွင့္ ႏုိ႔ထိန္းေတာ္က မိမိေနထိုင္ရာ ကႏၱာရအတြင္း႐ွိေနအိမ္သုိ႔ တမန္ေတာ္ေလးအား ေခၚေဆာင္လာခဲ့သည္။ ထုိေန႔ကစၿပီး “အိမ္တြင္ေမြးထားေသာ သုိးမ်ား ၀ၿဖိဳးလာခဲ့ၿပီး ႏုိ႔ထြက္လည္းေကာင္းလာၾကသည္။ သူမအတြက္လည္း အဘက္ဘက္ကပင္ ေကာင္းခ်ီးမဂၤလာတုိးပြားခဲ့ရပါသည္”ဟု ႏုိ႔ထိန္းေတာ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ [၀ါးခယ္မေမာင္မင္းႏိုင္ - ကမၻာ့စံျပတမန္ေတာ္]

မကၠာသားအာရဗ္မ်ားသည္ ေႏြရာသီတြင္ ေျမာက္ဘက္ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံသုိ႔လည္းေကာင္း၊ ေဆာင္းရာသီတြင္ ေတာင္ဘက္ ယီမင္ႏိုင္ငံသုိ႔လည္းေကာင္း ကုလားအုတ္မ်ားျဖင့္ အုပ္စုဖြဲ႕၍ ကုန္ေရာင္းထြက္ေလ့႐ွိခဲ့ၾကသည္။ တစ္ခါက အာရဗ္ကုန္သည္တစ္စုသည္ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံ ဗစရာၿမိဳ႕သုိ႔ေရာက္ရာ ေစ်းတြင္ ကုန္မ်ားအေရာင္းအ၀ယ္ျပဳလုပ္ေနခ်ိန္ ဂ်ဴးဘုန္းေတာ္ႀကီးဆုိဟိုင္ရာက မကၠာသားကုန္သည္မ်ားအား ထမင္းဖိတ္ေကၽြးရန္ လူလႊတ္ဖိတ္ေခၚလိုက္သည္။ ကုန္သည္မ်ားလည္းမႀကံဳစဖူး ဤသုိ႔ဖိတ္ေခၚခံရျခင္းကုိ အ့ံအားသင့္စြာ လက္ခံလိုက္ၾကေလသည္။ စားပြဲသုိ႔လူစုံေရာက္ေသာအခါ ဘုန္းေတာ္ႀကီးက “လူႀကီးမင္းမ်ားခင္ဗ်ား လူစုံပါၿပီလား၊ လူတစ္ေယာက္ေလ်ာ့ေနပါေရာလား။ ဘယ္သူမ်ား က်န္ေနပါသလဲ”ဟုေမးရာ အုပ္စုေခါင္းေဆာင္က “ကေလးငယ္တစ္ေယာက္ပါ”ဟု ေပါ့ေပါ့တန္တန္ ျပန္ေျဖေလသည္။ ဘုန္းေတာ္ႀကီး “မဟုတ္တာ ယင္းကေလးကုိ မျဖစ္မေနသြားေခၚပါ”ဟု ေခၚေစၿပီး ထမင္းလက္ဆုံစားၾကေလသည္။ ထမင္းစားေနစဥ္ (၁၂)ႏွစ္သားအရြယ္ခန္႔ ကေလးငယ္အား ဘုန္းေတာ္ႀကီးက အေသအခ်ာအကဲခတ္လ်က္႐ွိၿပီး ထမင္းစားၿပီးလူ႐ွင္းေသာအခါ ကေလးငယ္အား အနားသုိ႔ခ်ဥ္းကပ္ၿပီး ေမးခြန္းအခ်ဳိ႕ကုိေမးေလေသာ္ ကေလးငယ္က တစ္ခုမက်န္အားလုံးကုိ ေျဖႏိုင္ေလသည္။ ဘုန္းေတာ္ႀကီးက ကေလးငယ္၏ ေက်ာကုိလွန္ၾကည့္ရာ အမွတ္အသားတစ္ခုေတြ႕ရေလသည္။ ခ်က္ခ်င္းျပင္ ကေလးငယ္၏အုပ္ထိန္းသူအား ဤကေလးသည္ လူႀကီးမင္းႏွင့္ မည္သုိ႔ပတ္သက္ေတာ္စပ္ပါသနည္းဟုေမးရာ အုပ္ထိန္းသူက မိမိ၏သားျဖစ္ေၾကာင္း ျပန္ေျဖေလသည္။
ဘုန္းေတာ္ႀကီးက “ဟာ … မဟုတ္ႏိုင္ပါ။ ဤကေလးမွာ ဘယ္နည္းႏွင့္မွ အမိအဖ႐ွိမွာမဟုတ္ပါ” အုပ္ထိန္းသူက “မွန္ပါသည္ ကၽြႏ္ုပ္ဟာ ေမြးစားဖခင္ အဘူသြာလစ္ဗ္ပါ။ ဤကေလး၏ဖခင္မွာ အဗ္ဒြလႅာဟ္၊ အမိမွာ အာမီနဟ္ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြႏ္ုပ္၏ကြယ္လြန္သူညီေတာ္၏သားျဖစ္ပါသည္။ ငယ္စဥ္ကတည္းက အမိအဖႏွစ္ဦးစလုံးကြယ္လြန္ခဲ့၍ ကၽြႏ္ုပ္ေမြးစားထားပါသည္။ ကေလးငယ္၏အမည္မွာ မုဟမၼဒ္ျဖစ္ပါသည္။”ဟု ေျပာေလသည္။
ထုိအခါ ဘုန္းေတာ္ႀကီးက “လူႀကီးမင္း၏သားကုိ မကၠာသုိ႔ျပန္ေခၚသြားပါ။ မည္သည့္ဂ်ဴးကုိမွ ကၽြန္ေတာ္ျမင္သည့္အခ်င္းအရာကုိ မေျပာပါႏွင့္။ မျမင္ပါေစႏွင့္။ ဤကေလးအတြက္ အႏၱရာယ္႐ွိပါသည္။ ဤကေလးမွာ တစ္ေန႔ အလြန္ျမင့္ျမတ္သည့္အဆင့္သုိ႔ ေရာက္ပါလိမ့္မည္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔၏က်မ္းစာမ်ားမွာ ေတြ႕ထားေသာ ႀကိဳတင္ေဟာကိန္းအရ တမန္ေတာ္ျဖစ္မည့္ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြႏ္ုပ္အႀကံျပဳခ်က္မ်ားကို လက္ခံပါ”ဟု သိမ္ေမြ႕ႏူးည့ံစြာေျပာဆုိ၍ အဘူသြာလိစ္ဗ္ႏွင့္ တမန္ေတာ္ေလာင္းလ်ာအား ႏႈတ္ခြန္းဆက္သ၍ ျပန္လည္ ပုိ႔ေဆာင္လိုက္ေလေတာ့သည္။ [ဟာဂ်ီသန္းေအာင္(ေျမာင္းျမ)၊ ၁၉၉၈-ခု ဒီဇင္ဘာလ၊ အစၥလာမ္မ်က္၀န္းစာေစာင္၊ အမွတ္(၂၄)]

မုဟမၼဒ္ဟူေသာအမည္နာမေတာ္ကုိ ပညာရွင္တုိ႔က ၀ိၿဂိဳဟ္၀နကၠျပဳၾကပုံ

“တမန္ေတာ္ျမတ္မပြင့္မီအလ်င္ အာေရဗ်ႏိုင္ငံတြင္ မုဟမၼဒ္ဟူေသာအမည္နာမသည္ အလြန္တရာမွ ႐ွားပါးလွ၏။ တမန္ေတာ္ျမတ္အလ်င္ မုဟမၼဒ္ဟူေသာအမည္ျဖင့္ (၇)ဦးမွ်သာရွိခဲ့၏။” [အလ္မုအ္တဗရ္၊ စာ-၁၇၁၊ လိစာႏုလ္အရဗ္၊ တာဂ်လ္အုိ႐ူစ္]

“မုဟမၼဒ္ဟူသည္ အႀကိမ္ႀကိမ္ အဖန္ဖန္ခ်ီးမြမ္းေထာမနာျပဳျခင္းခံရေသာ ပုဂၢိဳလ္ဟူ၏။” [ကာမူစ္]

“မုဟမၼဒ္သည္ ခ်ီးမြမ္းဖြယ္ရာ စာရိတၱအျဖာျဖာႏွင့္ျပည့္စုံေသာ ပုဂၢိဳလ္ဟူ၏။” [ရာသိဃိဗ္]

တမန္ေတာ္ျမတ္၏ ဘ၀တည္ေဆာက္မႈအတြက္ ေဆာင္႐ြက္ခ်က္မ်ား

“သမုိင္းေၾကာင္းတစ္ခုလုံးကုိ လုံး၀ ေျပာင္းလဲေပးႏိုင္ခဲ့သူတစ္စုံတစ္ဦး႐ွိခဲ့သည္ဟုဆုိလွ်င္ ထုိသူကား မုဟမၼဒ္ပင္ျဖစ္သည္။” [မစၥတာခ်ားလ္(စ) အစြာ၀ီ၏ မုဟမၼဒ္(ဆြ)ဟစ္တုိရီကယ္ဂုိး၊ သည္မြတ္စလင္မ္ေ၀ါလ္ ဟတ္ေပါ့ဒ္၊ ၁၉၅၀၊ ဧၿပီ၊ စာ-၉၅]

“မည္သုိ႔ဆုိေစ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ကမူ ေအဒီ ၅၇၀ တြင္ ထုိစဥ္က ေနာက္တန္းက်ေအာက္တန္းက်ဆဲသာ႐ွိေသးသည့္ အာေရဗ်ေတာင္ပိုင္း႐ွိ မကၠာၿမိဳ႕တြင္ ဖြားျမင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ကုန္သြယ္မႈ၊ အႏုပညာ၊ ပညာေရးအခ်က္အျခာက်ရာေဒသမ်ားႏွင့္ မ်ားစြာကြာလွမ္းရာေဒသၸ ဖြားျမင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ ေျခာက္ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ မိမဲ့၊ ဖမဲ့ျဖစ္ခဲ့ရၿပီး မ၀့ံ၀ါလွေသာ ပတ္၀န္းက်င္၀ယ္ ႀကီးျပင္း႐ွင္သန္လာသူျဖစ္သည္။ အစၥလာမ့္စာေပက်မ္းဂန္မ်ားအရ စာေပမသင္ၾကားခဲ့ရသူလည္းျဖစ္သည္။ စီးပြားေရးအေျခအေနက်ေတာ့လည္း သူ႔အသက္အရြယ္ (၂၅)တြင္ ခ်မ္းသာေသာ မုဆုိးမတစ္ဦးႏွင့္ ထိမ္းျမားခဲ့ခ်ိန္က်မွသာ တုိးတက္မႈ႐ွိလာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ သုိ႔ပါေသာ္လည္း သူ႔အသက္(၄၀)ျပည့္ခါနီးအခ်ိန္က်မွသာ သူသည္ ထူးျခားေသာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးဆုိသည္ကုိ အရိပ္အေယာင္မ်ားျပစ႐ွိလာခဲ့သည္။” [မိုက္ကယ္ အိပ္ခ်္ဟတ္၏ The 100: The most Influential Persons in History]

ေျပာင္းလဲျခင္းမ႐ွိ ပကတိ႐ုိးသားေသာ တမန္ေတာ္

“ဘ၀အေျခအေနအေထြေထြက အဘယ္မွ်ထိ ကြာဟခ်က္ႀကီးမားေနလင့္ကစား မုဟမၼဒ္၏စိတ္အေျခအေနက ေျပာင္းလဲမသြားခဲ့ျခင္းအခ်က္ကပင္ ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔အဖုိ႔ အ့ံၾသစရာျဖစ္ရပါသည္။
သဲကႏၱာရအတြင္း သုိးေက်ာင္းသားေလးဘ၀၊ ဆီးရီးယားသုိ႔ ကုန္သည္အျဖစ္ သြားလာခဲ့ရေသာဘ၀၊ ဟီရာလိုဏ္ဂူတြင္ တစ္ကုိယ္ေတာ္တရား႐ွာခဲ့စဥ္ဘ၀၊ အာရဗ္တစ္မ်ဳိးသားလုံးအား အေမွာင္မွအလင္းသုိ႔ ေျပာင္းလဲေပးခဲ့ေသာ အထီးက်န္ျပဳျပင္ေရးသမားဘ၀၊ မဒီနာၿမိဳ႕၌ ခုိလႈံသူတစ္ဦးအျဖစ္ေနရသည့္ဘ၀၊ ေအာင္ႏိုင္သူအျဖစ္ အမ်ားတကာ၏ ခ်ီးျမႇင့္ေျမႇာက္စားခံရသည့္ သရဖူေဆာင္းဘ၀၊ ပါ႐ွားဘုရင္၊ ဂရိႏိုင္ငံဘုရင္တုိ႔ႏွင့္ အဆင့္တူ ယွဥ္ႏိုင္ စံႏိုင္သည့္ဘ၀ဟူ၍ ဘ၀မ်ဳိးစုံကုိ ျဖတ္ေက်ာ္လာခဲ့ရေသာ သူ႔ဘ၀ကုိ ေလ့လာပါမူ ပကတိေျပာင္းလဲျခင္းမ႐ွိသည္ကုိသာ ေတြ႕ရသည္။
ဤသုိ႔ ဘ၀အေျခအေန အမ်ဳိးမ်ဳိးေျပာင္းလဲခဲ့သည့္ တစ္ပါးသူတစ္ဦးဆုိပါမူ မုဟမၼဒ္ကဲ့သုိ႔ သူ႔စိတ္သေဘာထားက မေျပာင္းပဲေနႏိုင္စရာမ႐ွိေပ။ မေျပာင္းပါဟုဆုိေလျငားလည္း ကၽြႏ္ုပ္အေနႏွင့္ အမွန္ပင္သံသယ၀င္ေတာ့မည္သာ။ သုိ႔ရာတြင္ မုဟမၼဒ္ႏွင့္ပတ္သက္၍မူ ေျပာင္းလဲတတ္သူတစ္ဦးဟူ၍ ကၽြန္ုပ္ဘယ္ေသာအခါမွ မထင္မိမည္က အမွန္ပါ။” [အရ္ေဘာ့စ၀ါသ္စမစ္(သ္)အမ္ေအ၏ Mohammed and Mohammedinisim, စာ-၆၃]

“ပေရာဖက္မုဟမၼဒ္သည္ အလြန္ေကာင္းမြန္ေသာ စာရိတၱမ႑ိဳင္႐ွင္ျဖစ္သည္။ ထုိပုဂၢိဳလ္သည္ ေလာကီပကာသနကုိ လုံး၀အေရးစိုက္ေလ့မ႐ွိပါ။ သူ႔ထံတြင္ ဆင္းရဲသားႏွင့္ ဓန႐ွင္ဆုိေသာ အတန္းအစား ခြဲျခားမႈလုံး၀မ႐ွိ။ တစ္မ်ဳိးတစ္စားတည္းျမင္တတ္ေပသည္။ ဤပုဂၢိဳလ္သည္ အဓိပၸါယ္ကင္းမဲ့ေသာ ကုိးကြယ္မႈမ်ားကုိ ပယ္ဖ်က္ခဲ့သည္။ တစ္ပါးတည္းေသာအ႐ွင္ေ႔႐ွတြင္ ဦးညြတ္ရန္ သဘာ၀က်ေသာ အစၥလာမ္ကုိ လုိက္နာက်င့္သုံးရန္ ေၾကြးေၾကာ္တိုက္တြန္းခဲ့သည္။ ထုိပုဂၢိဳလ္ႀကီးသည္ကား မွန္ကန္တည္ၾကည္သူတစ္ဦးျဖစ္ေပသည္။” [စာေရးဆရာႀကီး ေဒါက္တာေမ့စ္ေဒါအျမင္]

“မုဟမၼဒ္ကား ဟန္ေဆာင္သမားေလာဟူသည့္ျပႆနာရပ္ကုိ ပြင့္လင္းေသာစာ႐ႈသူအေနႏွင့္ ကုိယ္ပိုင္႐ႈျမင္ျခင္းက အေကာင္းဆုံးျဖစ္ပါသည္။ သူ႔ဘ၀မွတ္တမ္းကုိ ၾကည့္႐ုံႏွင့္ပင္ ဤသုိ႔ထင္ရက္စရာ မ႐ွိပုံက အခိုင္မာဆုံးျဖစ္ေခ်မည္။ အခ်ဳိ႕ေသာစာေရးဆရာတုိ႔က သူ႔အား ဟန္ေဆာင္လိမ္ညာသူဟု စြဲခ်က္တင္ခဲ့ၾကျခင္းကုိ မိမိအယူ၀ါဒ၏ အမွန္တရားအေပၚ သူက မတုန္မလႈပ္ယုံၾကည္ခ်က္ ၿမဲၿမံခဲ့ျခင္း၊ သစၥာမပ်က္၊ တုန္လႈပ္ျခင္းမ႐ွိပဲ သူ႔အေပၚ ယုံၾကည္ခ်က္မပ်က္႐ွိခဲ့ၾကေသာ အေပါင္းအပါမ်ား႐ွိေနျခင္း၊ ပကတိ႐ုိးသားမႈကုိအရင္းတည္ၿပီး ေျမာက္ျမားလွေသာ အခြင့္အလမ္းေကာင္းမ်ားကုိရယူကာ အင္မတန္မွ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔လွေသာ လုပ္ငန္းႀကီးကုိ ေအာင္ျမင္စြာ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ျခင္း ရလဒ္တုိ႔ကုိ ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ပင္လွ်င္ ဤစြဲခ်က္အေပၚ အေကာင္းဆုံးေခ်ပသြားႏိုင္ပါသည္။ ဟန္ေဆာင္သမားမွန္ပါက ဤမွ်ႀကီးကဲေသာ လုပ္ရပ္ႀကီးကုိ အထေျမာက္ေအာင္ စြမ္းႏိုင္စရာအလ်ဥ္းမ႐ွိႏိုင္။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ ေထာက္ခံမႈကုိ မရ႐ွိခ်ိန္မွသည္ ႏွစ္႐ွည္လမ်ား ဆန္႔က်င္တြန္းလွန္ခံေနရေသာအခ်ိန္မွာေရာ ေအာင္လံထူသည့္ေန႔ႏွင့္ အ႐ႈံးရင္ဆိုင္သည့္ေန႔တြင္သာမက အာဏာကုိ အျမင့္ဆုံးပိုင္စုိးထားႏိုင္သည့္ေန႔မွသည္ ကြယ္လြန္ခ်ိန္အခါအထိတိုင္ ပကတိေျပာင္းလဲျခင္းကင္းစြာႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္အမ်ဳိးမ်ဳိးေအာက္၀ယ္ တစ္သတ္မတ္တည္း ထာ၀ရ႐ွင္သန္ေနရစ္ေသာ ယုံၾကည္ခ်က္အယူ၀ါဒကုိ တည့္မတ္ထားႏိုင္ေသာ သူ၏အေၾကာင္းတရားေကာင္းျခင္းႏွင့္ မေျပာင္းမလဲ ေနျခင္းတုိ႔ကုိ ယုံၾကည္ျခင္းျဖင့္ သိသာပါသည္။” [ေဂ်ဒဗလ်ဴအိပ္ခ်္စတုိဘတ္၏ အစၥလာမ္အင္န္အိစ္ေဖာင္းဒါး၊ စာ-၂၃၁၊ ၁၈၇၆-ခု]

တမန္ေတာ္ျမတ္၏ထိမ္းျမားမႈ

“တမန္ေတာ္ျမတ္ျပဳခဲ့သမွ် ထိမ္းျမားမႈမ်ားမွာ သနားက႐ုဏာကုိ အဓိကထားၿပီး ျပဳရျခင္းကသာ မ်ားပါသည္။ ထိမ္းျမားသမွ် ၾကင္ယာေတာ္မ်ားမွာ မုဆုိးမမ်ားျဖစ္ေနသည္ကမ်ားၿပီး ႐ုပ္ဆင္းၾကန္အင္ကလည္း အေခ်ာအလွႀကီးမ်ားမဟုတ္ၾကသလုိ အမ်ားစုမွာ ဥစၥာဓနခ်မ္းသာၾကြယ္၀ျခင္းလည္းမ႐ွိေခ်။ ၾကင္ယာေတာ္ ဇိုင္နဗ္္သခင္မကုိ လက္ဆက္ခဲ့ျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍လည္း မဖြယ္မရာေျပာၾကဆုိၾကသည္။ ဇိုင္နဗ္သခင္မမွာ တမန္ေတာ္၏ညီမ၀မ္းကြဲျဖစ္ေပရာ ယူမည္ဆုိပါက သူတုိ႔ႏွစ္ဦးစလုံး ပ်ဳိျမစ္ႏုနယ္သည့္အရြယ္ကတည္းက ယူလိုက္၍ရသည္ပင္။ သုိ႔ပါလ်က္ မိမိကမယူခဲ့ပဲ မိမိ၏ သူေကာင္းျပဳခံကၽြန္ႏွင့္ ေပးစားခဲ့ျခင္းကပင္ မဖြယ္မရာစြပ္စြဲသူတုိ႔၏ စြပ္စြဲခ်က္က မေရရာပုံကုိ ျပေနပါသည္။”
[မုဟမၼဒ္အင္ မုဟမၼဒ္နစ္ဇင္၊ ေဘာ့စ၀ပ္စမစ္သ္၊ စာ-၁၃၆]

“ခတီဂ်ဟ္သခင္မကြယ္လြန္ခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း၌ မုဟမၼဒ္သခင္၏ အိမ္ေထာင္ဆက္မ်ားခဲ့ျခင္းကုိၾကည့္ၿပီး ဥေရာပသားတုိ႔က ရာဂႀကီးသည္ဟု စြပ္စြဲခဲ့ၾကသည္။ ဘာညာ ေထာက္ထားျခင္းမ႐ွိပဲ အရမ္းကာေရာေျပာရက္ခဲ့ၾကသည္။ ဤလက္ဆက္မႈအမ်ားစုကုိ ႏိုင္ငံေရးရည္ရြယ္ခ်က္အရ ျပဳခဲ့ျခင္းက ပုိမ်ားသည္။ တမန္ေတာ္ျမတ္အေနႏွင့္ မိမိ၏ေနာက္လိုက္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ပုိၿပီး တရင္းတႏွီး႐ွိေရးကုိလည္း အၿမဲေသာကထားခဲ့သည္။ ဤအခ်က္ေၾကာင့္ အဘူဗကရ္ႏွင့္ အုမရ္တုိ႔၏ သမီးမ်ားႏွင့္လက္ဆက္ခဲ့ရျခင္းကုိမူ သံသယ၀င္ဖြယ္ရာမ႐ွိပါ။ ႏိုင္ငံေရးအရျပဳခဲ့ရျခင္းမ်ားကမူ မိမိအား ဆန္႔က်င္ဘက္ ႏိုင္ငံေရးသမားႀကီးမ်ား သုိ႔တည္းမဟုတ္ အေရးနိမ့္သြားေသာ ရန္သူမ်ား၏ သမီးမ်ားႏွင့္ လက္ဆက္ခဲ့ရျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ေအာင္ႏိုင္သူ၏အေဆာင္၀ယ္ ရန္သူ၏ သမီးေတာ္ခစား ေရာက္႐ွိလာခ်ိန္က်မွသာလွ်င္ ရန္သူတစ္ဦးအေပၚ အခိုင္အမာေအာင္ႏိုင္ရာဟု ဆုိႏိုင္ပါသည္။ သားေတာ္တစ္ပါး ထြန္းကားလုိစိတ္ျပင္းျပခဲ့ျခင္းကလည္းပါေသးသည္။ ဤကား တမန္ေတာ္ျမတ္အေပၚ ဆုိးဆုိး၀ါး၀ါး ေ၀ဖန္ခ်က္တစ္ခုကုိ ထုတ္ႏႈတ္တင္ျပထားျခင္းျဖစ္ရာ အလားတူ ဆုိးဆုိး၀ါး၀ါး ေ၀ဖန္ခ်က္မ်ားအတြက္ ယခုေခ်ပခ်က္ကလည္း အဖုိးတန္ေနသည္သာ။”
[A.S Margoliouth ၏ Mohammed and The Rise of Islam, ၁၉၀၅-ခု၊ စာ-၁၇၆၊ ၁၇၇]

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတမန္ေတာ္

“အကယ္၍ မုဟမၼဒ္ကဲ့သုိ႔ေသာ ပုဂၢိဳလ္ကသာ ယေန႔ကမၻာႀကီးအား အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္သြားမည္ဆုိပါမူ သူက ကမၻာ့ျပႆနာအားလုံးကို အမွန္ပင္ေအာင္ျမင္စြာ ေျဖရွင္းေပးႏိုင္မည္ျဖစ္ၿပီး တကယ့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ တကယ့္ ေပ်ာ္႐ႊင္သုခကုိ ရေစမည္ကား အမွန္ပင္။” [ေဂ်ာ့ဘားနပ္ေရွာ၊ စစ္မွန္ေသာအစၥလာမ္က်မ္း]
“မိမိ၏အမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္ စစ္မက္ျပဳရမွာထက္ ေျပာင္းေ႔႐ႊခုိလႈံရျခင္းကုိ သူက ပုိလုိလားခဲ့သည္။ အဆုံး၌လည္း သည္းခံစရာအတိုင္းအတာထက္ တစ္ဖက္ကလြန္လြန္းလွေတာ့၍သာ မလြဲမကင္းသာ သူက ဓားကုိကိုင္စြဲခဲ့သည္။ အခ်ဳိ႕ ဓားမုိးၿပီးသာသနာျဖန္႔သည္ဟူေသာစြဲခ်က္ျဖင့္ မိမိတုိ႔ကုိယ္မိမိတုိ႔ မာန္မာန၀င့္ၾကြားေနျခင္းကား တကယ္ဆုိလွ်င္ သူတုိ႔သည္သာ အမွန္တရားႏွင့္ ေ၀းလြန္းျခင္းမက ေ၀းလြန္းေနၾကျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သတည္း။” [ဆစ္(ခ္) သတင္းစာဆရာတစ္ဦး။ ဂ်၀ါန္းဟင္ဒြတ္စတန္(ေဒလီ)သတင္းစာ၊ ၁၉၄၇-ခု၊ ႏုိ၀င္ဘာလ(၁၇)ရက္]

ဥပေဒရွင္တမန္ေတာ္

“လင္ကြန္းအင္း ဥပေဒသိပံေက်ာင္းႀကီး၏အ၀င္၀မွာ ကမၻာမွာဥပေဒကို ခ်ျပသြားသည့္ သမိုင္း၀င္ပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ အမည္စာရင္းကို ေရးထိုးထားရာ၌ ျမတ္တမန္၏နာမေတာ္ကိုပါ ဤစာရင္းတြင္ ေတြ႕ရွိခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ့္အေနႏွင့္ ဥပေဒကညာကို ဆည္းပူးသင္ၾကားခဲ့ရျခင္းပါ။”
[ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံ ဗိသုကာႀကီး မုဟမၼဒ္အလီဂ်င္းနား၏ ကရာခ်ိၿမိဳ႕ေရွ႕ေနအသင္းတြင္ မိန္႔ၾကားသည့္ မိန္႔ခြန္းမွ-၁၉၄၇ ခု]

“ကမၻာ့သမိုင္းတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူတစ္ဦးက ေရးဆြဲခဲ့ေသာ ပထမဦးဆံုးေသာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို တမန္ေတာ္ျမတ္က စတင္ခဲ့ျခင္းဟု ဆိုရပါမည္။”
[၀ါးခယ္မ ေမာင္မင္းႏိုင္၊ ကမၻာ့စံျပတမန္ေတာ္၊ စာ-၃၈၅]

ဘ၀နဲ႔ရင္းပံုေဖာ္ခဲ့သည့္ တမန္ေတာ္ျမတ္၏သာသနာေရးေဆာင္႐ြက္ခ်က္

“ကမၻာေပၚ၌ လူႏွစ္ဦးအနက္ တစ္ဦးသည္မုဟမၼဒ္၏ေနာက္လိုက္ျဖစ္ေန၏။ မြတ္စလင္မ္တို႔၏ အဇာန္ကိုေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် (၂၄) နာရီကာလပတ္လံုး ၾကားၿပီးရင္း ၾကားေနရ၏။ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏နာမေတာ္ကို ယွဥ္တြဲၿပီး ဥေရာပအေရွ႕ေတာင္ပိုင္း၊ အာဖရိကေျမာက္ပိုင္း၊ အာရွအလယ္ပိုင္းႏွင့္ အေနာက္ပိုင္းရွိ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ မီနာရာစင္ျမင့္မ်ားထက္မွ တစ္ေန႔လွ်င္ ငါးႀကိမ္မွန္မွန္ အၿမဲလိုလို က်ဴးရင့္ေနသည္ကို ၾကားေနရ၏။” [ပါေမာကၡဖီးလစ္ေကဟစ္တီ]

“တစ္ဦးေသာပုဂၢိဳလ္က ဘာသာတရားတိုင္းကို ေလးစားေသာအလင္းေရာင္ျပပုဂၢိဳလ္အားလံုးကို ေလးစားမႈရွိေသာ၀ါဒ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းေတြကေကာင္းၿပီး ယုတၱိေဗဒနည္းလည္းကဲေသာ ေခတ္သစ္သိပံႏွင့္သာမက ဒႆနိကေဗဒႏွင့္ပါ ခ်ိန္ထိုး၍ရေသာ ပရာမိုဆမာဂ်္ (ေခၚ) အယူ၀ါဒမွာ ကမၻာေပၚတြင္ ဘာေၾကာင့္ မေအာင္ျမင္ရသနည္းဟု ေမးလာပါသည္။ ဒီ၀ါဒေမွးမွိန္ရတာဟာ ဒီ၀ါဒႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး လက္ေတြ႕က်င့္သံုးျပသေပးမယ့္သူ စံနမူနာျပၿပီး လူထုႀကီးကို သိမ္းသြင္းစည္း႐ံုးေခၚယူေပးသြားမယ့္သူမရွိလို႔ဘဲ။ ဘယ္ဘာသာတရားကမွ Gifted Teacher ေခၚ လင္း၀င္းတဲ့ စံနမူနာရွင္မပါလို႔ကေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွေအာင္ျမင္မွမဟုတ္ဘူး”ဟု က၀ိႀကီးရာဗင္ျဒာနတ္တဂိုးက သေဘၤာတစ္စီးတည္းတြင္ အတူစီးလာခဲ့ေသာ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးတစ္ဦး၏ ေမးျမန္းခ်က္ကို ထိမိစြာေျဖသြားခဲ့ပါသည္။ [အလႅာမာဆဟဒ္ ဆုလိုင္မန္နဒ၀ီ၏ “တမန္ေတာ္ျမတ္၏ ဘ၀ႏွင့္သတင္းစကား”]

တမန္ေတာ္အဆူဆူႏွင့္ ဘာသာတရားအသီးသီးကို ပို႔ခ်ခဲ့သူမ်ားအနက္ တမန္ေတာ္ျမတ္သည္ အေအာင္ျမင္ဆံုးေသာသူပင္ျဖစ္၏။ [ၿဗိတိသွ်စြယ္စံုက်မ္း၊(၁၁) ႀကိမ္ေျမာက္ တည္းျဖတ္မႈ၊ စာ-၈၉၈]

စည္း႐ံုးမႈေပးခဲ့ေသာ တမန္ေတာ္

“မုဟမၼဒ္သည္ တိုေတာင္းသည့္အခ်ိန္အတြင္းမွာပင္ ယခင္က စည္း႐ံုးမႈမရွိခဲ့သည့္ အမ်ဳိးသားထုကို ေကာင္းစြာစည္း႐ံုးေပးႏိုင္ခဲ့၏။ ပထ၀ီအေနအထားအရ ယေန႔ထိတည္တံ့ေနေသာႏိုင္ငံတစ္ခုကို တည္ေထာင္ေပးႏိုင္ခဲ့၏။ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ အီစာအီႏွင့္ မူစာအီဘာသာကို လႊမ္းမိုးႏိုင္ခဲ့သည့္ သာသနာတစ္ခုကို တည္ေဆာက္ေပးခဲ့၏။ သူ၏ ဘာသာတရားကို လက္ခံလာခဲ့သည့္ အမ်ဳိးသားမ်ား၏ အင္ပါယာတစ္ရပ္ကို ကမၻာတြင္ အယဥ္ေက်းဆံုး အေကာင္းဆံုးေဒသတစ္ခုျဖစ္ေစခဲ့၏။” [ပါေမာကၡ ဖီးလစ္ ေကဟစ္တီ]
“လံုး၀စည္းလံုးျခင္းမရွိခဲ့သည့္ လူသားမ်ားကို စည္းလံုးညီၫြတ္လာေစရန္ျပဳႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းကိုမေတြ႕ခဲ့သည္မွာ အံ့ဖြယ္တစ္ပါးေပၚလာသည္အထိပင္ျဖစ္သည္။ ယင္းတို႔အၾကားတြင္ပုဂၢိဳလ္တစ္ပါးေပၚေပါက္လာခဲ့ၿပီး သူ၏ကုိယ္က်င့္တရား၊ ေကာင္းကင္က်လမ္းၫႊန္မႈျဖင့္ ယခင္က လံုး၀မျဖစ္ႏိုင္ခဲ့သည့္ စစ္ေသြးဆာေသာ အမ်ဳိးသားမ်ား၏ စည္းလံုးေရးကို စြမ္ေးဆာင္ေပးႏိုင္ခဲ့၏။” [အင္နဲ(စ)အဲန္ေအာ့(က္)(စ)ေအာ့ဖ္ မက္စေပါ့]

တမန္ေတာ္၏ယံုၾကည္ခ်က္
“မုဟမၼဒ္က ဒုကၡႀကံဳခ်ိန္၌လည္း ေမွ်ာ္လင့္ရာကို စိတ္တြင္စြဲၿမဲေစခဲ့သည္။ ေအာင္ျမင္ခ်ိန္၌လည္း ႏွိမ့္ခ်မႈကိုရွိေစခဲ့သည္။ စိုးပိုင္ရာအရွင္က အမွန္ပင္ရွိေနေၾကာင္း ထိုအရွင္ကလူသားကို အစဥ္စိုးမိုးမပ်က္ရွိေနေၾကာင္း လူသားကုိယ္တိုင္ကသိမထားသည့္ လူသားအတြက္က ဘာအေကာင္းဆံုးဆိုသည္ကိုလည္း သိေတာ္မူေၾကာင္း အရွင္၏ စြမ္းအားေတာ္ႏွင့္ အလိုေတာ္ကို ဖန္ဆင္းခံျဖစ္ေသာလူသားက ေက်ာ္လႊားျခင္းငွာမစြမ္းရာဟု ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ သူ၏သြန္သင္ခ်က္ကို ဤမွ်ႏွင့္ပိုင္းျခားထားလိုက္ျခင္းမရွိေပ။ သူကဆက္ဆိုသည္မွာ လူသားတြင္ လြတ္လပ္ခြင့္ရွိသည္။ အရွင္၏သတင္းစကားကိုပင္ လက္ခံလိုမွ လက္ခံခြင့္ျပဳထားသည္။ မိမိ၏လုပ္ရပ္ႏွင့္အညီ အက်ဳိးအျပစ္ထိုက္ရာကိုရမည္။ မိမိ၏အနာဂတ္ကား မိမိ၏လက္တြင္း၌သာရွိသည္။ မုဟမၼဒ္သခင္က လူသားအေနႏွင့္ မိမိ၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို အသံုးခ်ရန္ အစဥ္ႏႈိးေဆာ္တိုက္တြန္းခဲ့သည္။ ႀကိဳးစားလည္း အလကားဘဲ အလႅာဟ္အရွင္၏အလိုေတာ္က လြတ္ေျမာက္ျခင္းမရွိဟူ၍ဆိုသူကား အယူျပန္ျခင္းသာျဖစ္သည္ဟု အလီသခင္က ဆိုခဲ့ဖူးသည္။” [အရ္ေဘာ့စ၀ါသ္ စမစ္(သ)၏ မုဟမၼဒ္ႏွင့္ မုဟမၼဒ္၀ါဒက်မ္း၊ စာ-၁၉၃-၉၄]

“ျမတ္တမန္မွာ စကားအရာ၌ပင္လွ်င္ မခံခ်ိမခံသာျဖစ္ေအာင္ ေထ့ေထ့ေငါ့ေငါ့မရွိတတ္ျခင္းကို ေကာင္းစြာေတြ႕ၾကရသည္။ အုဟုဒ္စစ္ပြဲတြင္ အလူးအလဲရျခင္းက ဗဒရ္စစ္ပြဲတြင္ ေအာင္ပြဲခံရမႈထက္ ပိုၿပီးလိုလားဖြယ္ရာကို ျဖစ္ေစခဲ့သည္။
ျမတ္တမန္၏လက္တုန္႔ျပန္မႈကား မည္သို႔ဆိုျခင္းကိုျပသည့္ျဖစ္ရပ္တစ္ခုကို ၾကည့္ပါ။ တစ္ေန႔ သစ္ပင္ေအာက္၀ယ္ သူကအိပ္စက္ေနသည္။ မိမိ၏စခန္းႏွင့္ အနည္းငယ္လွမ္းရာေနရာ၌ျဖစ္သည္။ မိမိႏိုးခိုက္တြင္ ဒုရ္သာဆိုသူ ရန္သူတစ္ဦးက မိမိအား အေပၚမွ ဓားျဖင့္မိုးထားျခင္းခံလိုက္ရသည္။ “အခု မင္းကို ဘယ္သူက ကူညီမွာလဲ မုဟမၼဒ္ရယ္” ဟု ရန္သူကဆိုလာရာ တမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီးက “အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ေပါ့” ဟု ေျဖဆိုလိုက္သည္။ ဤစကားေၾကာင့္ အံအားသင့္ၿပီး ဒုရ္သာမွာ လက္ကဓားလြတ္က်သြားသည္။ တမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီးက သူ႔ဓားကိုေကာက္ယူၿပီး “ဒုုရ္သာ အခု မင္းကို ဘယ္သူကကယ္မွာလဲ” ဟုေမးရာ သူက “ကယ္မည့္သူမရွိပါ” ဟုေျဖခဲ့သည္။ ဤတြင္ “ငါ့ထံပါးမွ သနားၾကင္နာျခင္းကို သင္ခန္းစာအျဖစ္ခံယူလွည့္” ဟု မိန္႔ဆိုရင္းက သူ႔ဓားကိုျပန္ေပးၿပီး တမန္ေတာ္ျမတ္က ဒုရ္သာကို ခြင့္လႊတ္ခဲ့သျဖင့္ ရန္သူအျဖစ္မွ ခ်စ္မိတ္ေဆြအျဖစ္ ေရာက္ခဲ့ရသည္။”
[အရ္ေဘာ့စ၀ါသ္စမစ္(သ)၏ မုဟမၼဒ္ႏွင့္ မုဟမၼဒ္၀ါဒက်မ္း၊ စာ-၁၅၃]

တမန္ေတာ္၏သစၥာတရား

“ကမၻာေပၚတြင္ လူတစ္ဦးအေနျဖင့္ထာ၀ရအရွင္ကို ဖူးေတြ႕ခဲ့ရသည္ဆိုလွ်င္ လူတစ္ဦးအေနျဖင့္ ထာ၀ရအရွင္၏တာ၀န္ကို အေကာင္းဆံုးႏွင့္ သစၥာရွိရွိအင္ႏွင့္အားႏွင့္ ထမ္းရြက္ခဲ့သည္ဆိုလွ်င္ ထိုကဲ့သို႔ေသာလူသားမွာ အာေရဗ်မွ တမန္ေတာ္ (မုဟမၼဒ္)ပင္ ျဖစ္ေပမည္။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း၌ ေပၚထြန္းခဲ့သမွ်ေသာလူသားမ်ားအနက္ မုဟမၼဒ္သည္ အႀကီးအကဲဆံုးႏွင့္ အမွန္ကန္ဆံုးပင္ျဖစ္၏။” [၀ီရီခရက္ဘိုက္(စ)]

“မုဟမၼဒ္သခင္၏ စဥ္းစားဆင္ျခင္မႈ၊ ျပဳမႈေဆာင္ရြက္မႈအ၀၀ကို ေလ့လာလွ်င္ ထိုပုဂၢိဳလ္သည္ စာရိတၱမ႑ိဳင္ႀကံ႕ခိုင္သူ၊ မာနတရားကင္းမဲ့သူ၊ ကတိသစၥာေစာင့္ထိန္းသူ၊ ၾကင္နာတရားရွိသူ၊ တည္ၾကည္သူ၊ အမွန္တရားႏွစ္ၿမိဳ႕သူ၊ အသိဥာဏ္ႏွင့္ျပည့္စံုုသူဟူ၍ မည္သူမဆို ၀န္ခံရမည္အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ [လက္ဖတင္နင္ကာနယ္ စိန္ကာစ္]

“တမန္ေတာ္ျမတ္၏ အတၳဳပတၱိဒုတိယတြဲကိုဖတ္႐ႈရၿပီးသည့္ေနာက္၀ယ္ ေနာက္ေနာင္ ဤကဲ့သို႔ ႀကီးက်ယ္ေေသာဘ၀သမိုင္းတစ္ခုကို ဖတ္႐ႈခြင့္မရရွိခဲ့၍ ကၽြႏု္ပ္အေနႏွင့္ မ်ားစြာ ၀မ္းနည္းမိပါသည္။ အစၥလာမ္သည္ ဓားမိုး၍ သာသနာျပဳခဲ့ျခင္းမဟုတ္သည္ကို ကၽြႏု္ပ္ အၾကြင္းမဲ့ယံုၾကည္ပါ၏။ တမန္ေတာ္ျမတ္၏ ကုိယ္က်ဳိးစြန္႔မႈ၊ ခိုင္မာေသာ႐ိုးသားမႈ၊ ကတိသစၥာ တည္ၾကည္မႈ၊ သူ၏ေနာက္လိုက္မ်ားႏွင့္ မိတ္ေဆြမ်ားအေပၚ ႀကီးစြာေသာ သစၥာထားမႈ၊ ထာ၀ရရွင္ကို လံုး၀ယံုၾကည္မႈႏွင့္ သူ၏ကုိယ္ပိုင္သာသနာျပဳမႈေၾကာင့္သာ အစၥလာမ္ျပန္႔ပြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။” [ကြယ္လြန္သူအိႏၵိယေခါင္းေဆာင္ႀကီး မဟတၱမဂႏၵီ]

တမန္ေတာ္ျမတ္၏ႏွလံုးရည္

“တမန္ေတာ္ျမတ္မုဟမၼဒ္၏ မူလဗီဇ၌ပင္ က်ဴးေက်ာ္ေစာ္ကားမႈသည္ အလ်ဥ္းမပါရွိခဲ့ေခ်။” [ပညာရွိႀကီး လိန္းပိုးလ္]

တမန္ေတာ္ျမတ္သည္ မိမိတစ္သက္တာပတ္လံုး မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကိုမွ် မိမိလက္ျဖင့္ ႐ိုက္ႏွက္ပုတ္ခတ္ထိပါးျခင္း မျပဳခဲ့ေပ။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္က လာေရာက္လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္သည့္အခါ တမန္ေတာ္ျမတ္သည္ ဘယ္ေသာအခါမွ် မိမိလက္ကို ဦးစြာျပန္႐ုပ္သိမ္းေလ့မရွိခဲ့ေပ။ တမန္ေတာ္ျမတ္သည္ ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႕သာယာခ်ဳိေအးစြာ ေျပာဆိုေတာ္မူေလ့ရွိသည္။” [စာေရးဆရာႀကီး ဗာစ္၀ရ္သ္စမစ္သ္]

“မုဟမၼဒ္သခင္ႏွင့္ပတ္သက္၍ မည္သို႔မွ် ဒြိဟသံသယတစ္စံုတစ္ရာျဖစ္ရန္မရွိ။ သူသည္ မွန္ကန္ေသာေခါင္းေဆာင္ႀကီးတစ္ေယာက္ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ သူႏွင့္တကြ သူ၏ တင္ျပခ်က္မ်ား မမွန္ကန္ခဲ့ပါလွ်င္ ထိုပုဂၢိဳလ္သည္ သဘာ၀က်လွေသာ အစၥလာမ္သာသနာေတာ္ကို မည္သည့္နည္းႏွင့္မွ် ေအာင္ျမင္ျခင္းပန္းတိုင္သို႔ အေရာက္ပို႔ေဆာင္ႏိုင္မည္မဟုတ္သည္မွာ ေသခ်ာလွသည္။” [အီးေအဖရီးမင္း]

“ကၽြႏု္ပ္သည္ မုဟမၼဒ္ကို သူ တမန္ေတာ္အျဖစ္ မေၾကြးေက်ာ္မီ ကုန္သည္ဘ၀ကပင္ ေတြ႕ခဲ့ဖူးသည္။ ေရာင္း၀ယ္မႈက မျပတ္ေသးသျဖင့္ ကၽြႏု္ပ္က ျပန္လာဦးမည္ဟု ကတိေပးခဲ့ၿပီးမွ ေမ့ေလ်ာ့ၿပီး မလာဘဲေနခဲ့မိသည္။ သံုးရက္ၾကာၿပီးမွ ဤေနရာသို႔ ကၽြႏု္ပ္ေရာက္သြားခဲ့ရာ သူက ကၽြႏု္ပ္ကို ဤေနရာတြင္ ေစာင့္ေနသည္ကိုေတြ႕ခဲ့ရသည္။ ကၽြႏု္ပ္၏ ေပါ့ေလ်ာ့မႈအေပၚ ဘာတစ္ခြန္းမွ အျပစ္မဆိုခဲ့ေပ။” [အဗ္ဒုလႅာဟ္ဗင္အဗီအလ္ဟမ္ဆာ]

“ဒႆနိကေဗဒပညာရွင္လည္းျဖစ္၊ တရားေဟာဆရာလည္းျဖစ္၊ တမန္ေတာ္လည္းျဖစ္၊ ဥပေဒျပဳသူလည္းျဖစ္၊ သဘာ၀တရားကို ေအာင္ႏိုင္သူလည္းျဖစ္၊ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုကိုးကြယ္မႈမပါသည့္ ဆင္ျခင္တံုတရားႏွင့္ျပည့္စံုေသာဘာသာတရားကို ထူေထာင္ခဲ့သူလည္းျဖစ္ၿပီး အင္ပါယာႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ကို တစ္ေသြးတစ္သံတစ္မိန္႔ အင္ပါယာအျဖစ္ တည္ေထာင္ခဲ့သည့္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးကား မုဟမၼဒ္ (ဆြ) ပင္ ျဖစ္ေခ်သည္။ လူသား၏ ႀကီးကဲမႈကိုစံထားရာ စံအ၀၀ႏွင့္ တိုင္းတာၾကည့္မည္ဆိုလွ်င္ မုဟမၼဒ္ (ဆြ) ထက္ ႀကီးကဲသူတစ္စံုတစ္ဦးတစ္ေလမွ်ရွိပါ၏ေလာဟု ကၽြႏု္ပ္အေနႏွင့္ ေကာင္းစြာဆိုႏိုင္ေပမည္။”
[ျပင္သစ္သမိုင္းသုေတသီ လာမာတင္]

တမန္ေတာ္၏ေခါင္းဆာင္ေကာင္း ပီသမႈ

“ေခါင္းေဆာင္ဟူသည္ က႑သံုးရပ္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ရမည္။ ပါစခ်ာႏွင့္ ေဆာ့(လ္)တို႔က ပထမက႑ကိုသာ ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ တစ္ဖက္တြင္ ဂႏၵီႏွင့္ ကြန္ျဖဴး႐ွပ္(စ) ႏွင့္ ေနာက္တစ္ဖက္တြင္ အလက္ဇႏၵား၊ ဆီဇာႏွင့္ ဟစ္တလာတို႔ကား ဒုတိယက႑ကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ၾကသူမ်ားဟု ဆိုႏိုင္ၾကသလို တတိယက႑ပိုင္းကို ျဖည့္စြမ္းေပးႏိုင္သူမ်ားဟုလည္း ဆိုမည္ဆိုပါက ဆိုႏိုင္ေကာင္းပါသည္။ ဤက႑သံုးေထြစလံုးကို တစ္ဦးတည္းႏွင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္သြားႏိုင္သူကား ေခတ္အဆက္ဆက္တြင္ အႀကီးအကဲဟုဆိုရမည့္ မုဟမၼဒ္ပင္ျဖစ္သည္။ ေမာေရွ (မူဆာတမန္ေတာ္)ကမူ သူ႔ေနာက္ ႏွာတစ္ဖ်ားစာ ခြာၿပီးကပ္လိုက္ပါသည္။” [အေမရိကန္ စိတ္သ႐ုပ္ခြဲပညာရွင္ႀကီး ဂ်ဴးလ္(စ္)ဆာမင္း]

“မုဟမၼဒ္သည္ လူသားထုအေပၚ၌ ၾသဇာလႊမ္းမိုးႏိုင္ဆံုးေသာသူတစ္ဦးျဖစ္၏။” [ဒရက္ပါ၏ အင္တယ္လက္က်ဴးအဲလ္အဗလုပ္မဲ့န္႔ေအာ့(ဖ)ယူ႐ုပ္၊ စာ-၃၂၉]

“ကၽြႏု္ပ္သည္ မုဟမၼဒ္ကို အင္အားအႀကီးကဲဆံုးေသာ သူရဲေကာင္းတစ္ပါးပမာ အေလးအျမတ္ျပဳပါ၏။ မုဟမၼဒ္တြင္ မ်ားစြာေသာလူသားမ်ားကို ျမွင့္တင္ေပးႏိုင္စြမ္းသည့္ ႀကီးမားေသာ စြမ္းအားမွာ ကမၻာႀကီးတမွ်ရွိေန၏။” [ဆာဒူးတီအဲလ္၀ါစ္၀ါနီ]

“မုဟမၼဒ္ကို ကမၻာက ထိပ္တန္းအႀကီးအကဲအဆင့္အရာ၌ ထားရွိသတ္မွတ္ခဲ့သူမ်ားႏွင့္ အတူယွဥ္တြဲၾကည့္မည္ဆိုလွ်င္ သူသည္ ယင္းတို႔၏ထိပ္တန္းတြင္ရွိၿပီး ေရွ႕တန္းမွေျပးေနသူပင္ျဖစ္၏။” [ေဘာ့စ၀ါသ္စမစ္သ္]

“ကမၻာကေမြးထုတ္ေပးလိုက္တဲ့သူေတြထဲမွာ သူဟာ အႀကီးကဲဆံုးပါဘဲ။ သူ႔ရဲ႕ေန႔စဥ္ ေနမႈထိုင္မႈ၊ စားမႈေသာက္မႈစတဲ့ ဘ၀ေနဟန္ဟာ အင္မတန္ကို ပကာသနလည္းကင္း၊ ႐ိုးကလည္း ႐ိုးရွင္းလြန္းလွတာေၾကာင့္ ကမၻာ့လူသားသန္းေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ ႏွလံုးသားကို ဒီပုဂၢိဳလ္ႀကီးက ႀကီးစိုးလႊမ္းမိုးခဲ့တယ္ဆိုတာ ဟုတ္မွဟုတ္ပါေလစဆိုၿပီးေတာ့ေတာင္ ထင္မိေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။” [မဟတၱမဂႏၵီ]

“၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲႀကီးအၿပီးမွာ က်ဳပ္က ကြန္ဂရက္အဖြဲ႕၀င္ေတြကို ခင္ဗ်ားတို႔အားလံုး ခလီဖြာႀကီးအုမရ္ရဲ႕ စံနမူနာကိုယူၾကသူဟာ တမန္ေတာ္ျမတ္မုဟမၼဒ္ရဲ႕ စံနမူနာကို ဖ၀ါးထပ္ခ်ပ္မကြာလိုက္တဲ့သူပဲ။ ဒီေတာ့မွ ခင္ဗ်ားတို႔ဟာ ျပည္သူေတြရဲ႕အက်ဳိးကို ေကာင္းေကာင္းထမ္းရြက္ေပးနိုင္ၾကမွာျဖစ္တယ္လို႔ေခၚၿပီးေျပာခဲ့တယ္။”
[၁၉၇၆ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာ၊ Freedom စာစဥ္မွ မဟတၱမဂႏၵီႀကီး၏ အဆိုအမိန္႔]

“တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ဟာ တကယ္ပဲ ကမၻာ့လူသားထုႀကီးရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးပါ။ အာရဗ္အမ်ဳိးသားေတြအၾကားမွာ ေသြးစည္းညီၫြတ္ေရးကို သူကေဟာၾကားတင္ျပခဲ့ပါသည္။ ဒီအာရဗ္ေတြဟာ အလ်င္တုန္းကဆို သိပ္ၿပီး အာဃာတႀကီးမားလြန္းၾကတယ္။ ေသြးေခ်ာင္းစီးစစ္ပြဲေတြကို ဆင္ႏႊဲခဲ့ၾကတယ္။ အဲ့ဒီလိုနိမ့္က်ေနတဲ့ သူတို႔တစ္ေတြကို သူက လူအျဖစ္ျမွင့္တင္ေပးခဲ့တယ္။ ခဏတာအခ်ိန္ကေလးအတြင္းမွာပဲ သူ႔ရဲ႕ေနာက္လိုက္ေတြဟာ ကမၻာတစ္၀က္ကို ေအာင္ႏိုင္သြားခဲ့ၾကတယ္။ ဒီပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မႈေအာက္မွာ သူတို႔ရရွိခဲ့တဲ့ စည္းကမ္းကလနားက အံ့ၾသစရာပါပဲ။ သူတို႔တစ္ေတြဟာ မိမိရဲ႕ေခါင္းေဆာင္ႀကီးကတစ္ဆင့္ သြန္သင္မႈကို ရရွိခဲ့ၾကတဲ့ သူတို႔တစ္ေတြဟာ တကယ့္စစ္သည္ေတာ္ႀကီးေတြျဖစ္ခဲ့တယ္။ ကမၻာ့သမိုင္းမွာ ေပၚခဲလွတဲ့ သံမဏိစိတ္ဓာတ္ရွင္ တိုက္ပြဲေက်ာ္ေတြပါပဲ။
၁၅ႏွစ္တာကာလအတြင္းမွာပဲ ဒီသဲကႏၱာရသားပ်ဳိရဲ႕ အံ့မခန္းစြမ္းေဆာင္ႏိုင္မႈစြမ္းပကားကို က်ဳပ္အေတာ္ပဲ အံ့ၾသမိပါရဲ႕ဗ်ာ။
ဒီႀကီးကဲတဲ့ပုဂၢဳိလ္ႀကီးကို က်ဳပ္အေလးထား ဂါရ၀ျပဳပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ႏွလံုးသားနဲ႔ ဦးေႏွာက္အရည္အခ်င္းေတြကိုပါ က်ဳပ္က တေလးတစား ဂါရ၀ျပဳမိပါတယ္ဟု ျပင္သစ္စစ္ဗိုလ္ႀကီး နပိုလီယံက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။” [Lancelo Tlauston ၏ The sphere စာအုပ္၊ ၁၉၂၈ ခုႏွစ္]

“လူ႔သမိုင္း၀ယ္ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္က လႊမ္းၿခံဳထားေသာ ထိေရာက္ေသာ ၾသဇာအာဏာအဟုန္ကို တစ္စံုတစ္ဦးအေနႏွင့္ မည္သို႔တန္ဖိုးျဖတ္ယူႏိုင္မည္နည္း။” [မိုက္ကယ္အိပ္ခ်္ဟာတ္၏ The 100: The most Influential Persons in History]

“လူသားအားလံုးအနက္ မုဟမၼဒ္(ဆြ)သည္သာလွ်င္ လူသားႏြယ္တစ္ရပ္လံုးအေပၚတြင္ အႀကီးအကဲဆံုးၾသဇာလႊမ္းမိုးသူျဖစ္သတည္း။ [ဒရက္ပါး]

“လူ႔ယဥ္ေက်းမႈအတြက္ ျဖည့္စြမ္းေပးခဲ့ေသာ မုဟမၼဒ္(ဆြ)၏ မဟာစြမ္းေဆာင္ခ်က္ႀကီးကို မည္သို႔ပင္တိုင္းတာေစကာမူ သမိုင္း၏ ထူးကဲေျပာင္ေျမာက္ေသာ စြမ္းေဆာင္ခ်က္ႀကီးအျဖစ္ က်န္ရွိေနေပသည္။” [လားလ္လာ အိပ္(ခ်)ဒါယလို၊ အမ္ေအပီ၊ အိပ္(ခ်)ဒီ]

ဆင္ႏႊဲခဲ့ေသာစစ္ပြဲမ်ား

ၿဗိတိသွ်စြမ္စံုက်မ္းကို စီစဥ္သူမ်ားက “ဗဒရ္စစ္ပြဲမွာ မြတ္စလင္မ္တို႔ ေမ့ေပ်ာက္မရေကာင္းေသာ စစ္ပြဲမ်ားအနက္ အထူးျခားဆံုးေသာ စစ္ပြဲျဖစ္သည္သာမက သမိုင္းအရလည္း အမွန္တကယ္ပင္ အေရးႀကီးလွေပသည္။ ဤစစ္ပြဲက တမန္ေတာ္ျမတ္၏ အေျခအေနကို မ်ားစြာပင္ခိုင္မာေတာင့္တင္းမႈရွိသြားေစခဲ့သည္။ ဤအခါမွစၿပီး မဒီနာတြင္ တမန္ေတာ္ျမတ္ကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ဆန္႔က်င္ဖို႔အေရးက ခဲယဥ္းသြားခဲ့ရသည္။ သူ႔ၾသဇာကိုခံပါက အသတ္ခံရမည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္႐ံုသာမက ရက္ရက္စက္စက္ ၫွင္းပန္းႏွိပ္စက္ခံ၊ သတ္ျဖတ္ခံရသူတို႔၏ မိသားစု၀င္မ်ားမွာ သူ၏အယူ၀ါဒကို ယခုအခါ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ပင္ လက္ခံရဲလာၾကသည္။ သူ႔အေနႏွင့္ ဂ်ဴးတို႔၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးၾသဇာအဟုန္ကိုလည္း ခ်ဳိးဖ်က္နိုင္ေျခရွိလာခဲ့သည္။ [ၿဗိတိသွ်စြမ္စံုက်မ္း၊ အင္ဆိုက္ကလိုေပဒီးယား၊ ၿဗိတိႏၷိက၊ အတြဲ (၁၆)၊ န၀မအႀကိမ္၊ စာ-၅၅၅]

လက္နက္အင္အားအေပၚ ယံုၾကည္သူဟု စြပ္စြဲခံရသူ တမန္ေတာ္ႀကီးကမူ သူကြယ္လြန္သည့္တိုင္ က်ဆံုးမသြား႐ံုသာမက ကမၻာ့လူသားအမ်ဳိးမ်ဳိးက ၾကည္ညိဳယံုၾကည္ခဲ့ရသည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၃၀၀ ထိတိုင္ အဓြန္႔ရွည္မပ်က္ရွိေနေသာ အယူ၀ါဒႀကီးကို လမ္းၫႊန္ေပးသြားႏိုင္ခဲ့သည္။ ဤအယူ၀င္တို႔ကို ေန႔စဥ္တိုးသထက္တိုးၿပီး မ်ားျပားမပ်က္ရွိေနေအာင္လည္း စြမ္းေဆာင္သြားႏိုင္ခဲ့သည္။ အာဏာကို လက္ကိုင္ထားသည့္ တစ္လမ္းသြားမ်ားအေနျဖင့္ ဤသို႔ ေနာင္လာေနာက္သားအစဥ္အဆက္ကို ၾသဇာလႊမ္းမိုင္းႏိုင္ျခင္း မရွိၾကေပ။ ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ ဆြဲေဆာင္မႈျဖင့္ ေနာင္လာေနာက္သား သားစဥ္ေျမးဆက္မ်ားအားၾသဇာခံအျဖသ္ မသိမ္းသြင္းႏိုင္ၾကေပ။ မုဟမၼဒ္သခင္ကမူ သူကြယ္လြန္သြားလင့္ကစားလည္း ၾသဇာသက္ေရာက္ေအာင္ႏိုင္ျခင္းတကာတို႔တြင္ ဥဒါန္းတြင္ မဆံုးရွိေနရေလာက္ေအာင္ အထူးျခားဆံုး ၾသဇာအာဏာသက္ေရာက္ႏိုင္မႈတစ္ရပ္ကို အထင္အရွား ေပၚေပါက္ေစခဲ့သည္ကိုကား ကမၻာႀကီးက မ်က္၀ါးထင္ထင္ ေတြ႕ျမင္ေနၾကရေပသည္မဟုတ္ပါေလာ။ [ဆဲလ၀င္းဂါနီး အမ္ဒီႏွင့္ ေဒၚ႐ိုသီေရွာ့တို႔၏ ရီးဒင္းဖေရာ(မ္)ေ၀ါ့လ္(ဒ)ရီေလးဂ်င္း၊ စာ-၂၅၄]

တမန္ေတာ္ျမတ္အစစ္အမွန္

မုဟမၼဒ္သည္ား အစမွသည္ ကြယ္လြန္ခ်ိန္ထိတိုင္ တမန္ေတာ္ဟုသာလွ်င္ မိမိကုိယ္ကို က်ဴးရင့္ခဲ့သည္။ ဤသည္ကား အျမင့္မားဆံုးဒႆနပင္။ တစ္ေန႔ အစစ္မွန္ဆံုး အီဆာအီအျဖစ္ ထင္ေပၚလာစရာလည္းျဖစ္၏။ ကၽြႏု္ပ္အေနႏွင့္ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ယံုၾကည္သည္က သူဆုိခဲ့သည့္အတိုင္း သူသည္ တမန္ေတာ္တစ္ပါးအမွန္ျဖစ္ျခင္းကိုပင္။ သူသည္ ထာ၀ရအရွင္၏ တမန္ေတာ္ဧကန္စင္စစ္ ျဖစ္ပါေခ်၏။
[အရ္-ေဘာ့စ၀ါသ္ စမစ္(သ)၏ မုဟမၼဒ္ႏွင့္ မုဟမၼဒ္၀ါဒက်မ္း၊ စာ-၃၀၆]

“ကၽြႏု္ပ္သည္ မုဟမၼဒ္သခင္၏ ျမင့္ျမတ္၍ စံနမူနူယူေလာက္ေသာ သက္တမ္းရာဇ၀င္ကို ေလာကဓာတ္အျမင္ျဖင့္ သံုးသပ္မိပါသည္။ ဤသို႔ သံုးသပ္ရာတြင္ မုဟမၼဒ္သခင္သည္ တမန္ေတာ္အစစ္အမွန္ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။” [႐ုရွားပညာရွိႀကီး ဆန္တယ္လ္စတိလ္]

“ပေရာဖက္မုဟမၼဒ္သည္ ဧကန္မုခ်ထာ၀ရဘုရားရွင္၏ တမန္ေတာ္ျဖစ္သည္။ ကၽြန္ေတာ္တစ္ခ်ိန္က ပေရာဖက္အား အထင္မွား၍ စြပ္စြဲခဲ့သည္မ်ားကို ယခု ၀န္ခ်ေတာင္းပန္ပါသည္။ ဤကမၻာေပၚမွာ မည္သူမွ် ဤပုဂၢိဳလ္၏ ျမင့္ျမတ္ေသာစိတ္ေပၚမွာ အမဲကြက္ေလးတစ္ခုပင္ (၀ါ) ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ကေလးတစ္ခုပင္ မျမင္ႏိုင္ေၾကာင္း ကၽြန္ေတာ္ ေၾကျငာပါသည္။” [မစၥတာ ဘိအက္စ္ကာရွာလီယားအျမင္]

Muhammad was a Prophet Not a Theologian Maurice Gaudetroy opines
“Muhammad was a prophet, not a theologian, a fact so evident that one is loath to state it. The men who surrounded him and constituted the influential elite of the primitive muslim community, contended themselves with obeying the law that he had proclaimed in the name of Allah and with following his teaching and example. They had a simple, robust faith that was satisfied with a small number of formulas and few rites.” (Demombynes, Muslim Institutions, London 1950, p-20)

တမန္ေတာ္ျမတ္၏ “မုအ္ေဂ်ဇာ” တန္ခိုးေတာ္မ်ား

“မုဟမၼဒ္သည္ကား အစဥ္သျဖင့္လိုလိုပင္ မိမိတြင္ အံ့ဖြယ္မ်ားကို ျပႏိုင္စြမ္းရွိသည္ဟု ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့ျခင္းမရွိခဲ့ေခ်။ မိမိကား အလႅာဟ္အရွင္၏ တမန္ေတာ္တစ္ပါး၊ သတိေပးဆိုဆံုးမသူတစ္ဦးႏွင့္ အလႅာဟ္အရွင္၏ အလိုေတာ္ကို လူသားတို႔ႏွင့္ ဆက္ေပးရာ တစ္ခုသာ ယင္းထက္ပို၍ထူးေသာ ဂုဏ္အင္မရွိပါဟု ဆိုခဲ့ေလသည္။ ဤ႐ိုးသားေသာ အျပဳအမႈက သူ႔အား အေကာင္းဆံုး အမႊမ္းတင္ေပးထားသည္။ မိမိတရား၏ေကာင္းျခင္းကို မွီတည္ၿပီးသာ ရပ္တည္ခဲ့သူလည္းျဖစ္သည္။
သူ၏ အယူ၀ါဒမွန္ကန္ေၾကာင္းကို သက္ေသထူသည့္အေနႏွင့္ အံ့ဖြယ္တစ္ခုကိုျပပါဆိုတိုင္း စာေပသင္ၾကားျခင္းမရွိခဲ့သည့္ သူ႔ထံက်ခဲ့သည့္ ကုရ္အာန္ကိုသာ ျပၫႊန္ေလ့ရွိသည္။ ဤသည္ပင္ အႀကီးကဲဆံုးေသာ အံ့ဖြယ္ပါဟုလည္း ဆိုေလ့ရွိသည္။ ဤက်မ္းကိုမွ ယံုၾကည္ျခင္းရွိလွ်င္ဆိုလွ်င္မူ မည္မွ်ႀကီးကဲေသာ အံ့ဖြယ္လကၡဏာကို ျပလင့္ကစားလည္း သူတို႔၏ ယံုၾကည္ခ်က္အား ေျပာင္းလဲႏိုင္စြမ္းျပဳႏိုင္မည္မဟုတ္ပါဟု ဆန္႔က်င္သူမ်ားအား အခိုင္အမာဆိုခဲ့သည္။”
[Islam and its founder, First Published 1929]

တမန္ေတာ္ျမတ္၏ လမ္းၫႊန္ခ်က္

“မုဟမၼဒ္ဟာ ကဗ်ာဆရာလည္းမဟုတ္၊ ျပဳစားတတ္သူတစ္ဦးလည္း မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို လူတိုင္းရဲ႕အသိဥာဏ္က အထင္အလင္းႀကီးသိေနၾကပါၿပီ။ သူဆိုသမွ်၊ မိန္႔သမွ်ဟာ စၾက၀ဠာခပ္သိမ္းရဲ႕အရွင္သခင္ရဲ႕အာယတ္ေတာ္မ်ားသာျဖစ္ပါတယ္။ အသိဥာဏ္ရွိတဲ့သူမွန္လွ်င္ သူ႔ကို လိုက္နာၾကမွာပဲ။” [ကု႐ိုက္စစ္သည္မ်ား၏ စစ္ဦးစီး ခါလိဗ္ဗင္၀လီဒ္]

“မုဟမၼဒ္သခင္ျဖန္႔ခ်ိခဲ့သည့္ အစၥလာမ္သာသနာသည္ ရက္အနည္းငယ္အတြင္း ယခုကဲ့သို႔ ကမၻာအရပ္ရပ္တြင္ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားသည္မွာ အစၥလာမ္သာသနာတြင္ ပါရွိသမွ်ေသာအခ်က္မ်ားကို မိမိတို႔၏အသိဥာဏ္ျဖင့္ လံုး၀လက္ခံႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္။” [ကမၻာေက်ာ္စာေရးဆရာႀကီး မစၥတာေဆး]

ရွဖာအတ္ေပးမည့္တမန္ေတာ္

“သူ၏ၾသ၀ါဒစကားရပ္မ်ားကို မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ားစြာ အစဥ္အဆက္ယံုၾကည္ခ်က္ထားၿပီး ဘ၀၏ လမ္းၫႊန္ခ်က္အျဖစ္ႏွင့္သာမက တမလြန္အတြက္ လိုက္နာအပ္ရာမ်ားအျဖစ္ပါ စံထားေနၾကရသည္အထိ စိုးမိုးမင္းမူႏိုင္ခဲ့သည္။ ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ေပါင္း ေထာင္ေသာင္းမ်ားစြာမွ သူ႔အေပၚ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏ တမန္ေတာ္ႀကီးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ေနာက္ဆံုးတမန္ေတာ္ႀကီးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ မိမိတို႔အတြက္ အနႏၱဂ႐ုဏာေတာ္ရွင္ အလႅာဟ္ရွင္ထံပါး၀ယ္ အသနားခံခၽြတ္ကယ္ေပးမည့္သူအျဖစ္ ခံယူၿပီး ေမတၱာပို႔ ခြန္းဆက္သံက ဘ၀ဂ္ထိတိုင္ ဟိန္းေနေပသည္။
[Islam and its founder by J.W.H-stobert- စာ-၂၂၈]

အလင္းေရာင္ရွင္တမန္သခင္

“ကမၻာတည္စကတည္းက သဲကႏၱာရအလယ္တြင္ ေျခသလံုးအိမ္တိုင္ဘ၀ျဖင့္ က်င္လည္ေနခဲ့ၾကေသာ သနားဖြယ္ရာ သိုးေက်ာင္းသား အာရဗ္ေက်းေတာသားမ်ားကို မည္သူကမွ် အသိအမွတ္ျပဳျခင္းမရွိခဲ့ေပ။ ယင္းတို႔အလယ္၌ တမန္ေတာ္တစ္ပါးပြင့္ေပၚလာခဲ့ၿပီး တစ္ခြန္းတည္းေသာတစကား (ကလီမာ)ကို ယံုၾကည္ၾကရန္ ၫႊန္ၾကားခဲ့သည္မွစၿပီး ကမၻာကတစ္ခ်ိန္က လစ္လ်ဴ႐ႈျခင္းခံခဲ့ရသည့္ လူသားမ်ားမွာ ကမၻာက ထိုက္ထိုက္တန္တန္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းခံရသည့္လူသားမ်ား ျဖစ္လာခဲ့၏။ တစ္ရာစုအတြင္း၀ယ္ အာေရဗ်သည္ ဂရီေနဒါမွသည္ အျခားတစ္ဘက္တြင္ ေဒလီထိတိုင္ ရဲစြမ္းသတၱိႏွင့္ ခမ္းနားမႈအရာ၌ သူမတူေအာင္ အေရာင္အ၀ါထြန္းေတာက္လာခဲ့ရ၏။ အာေရဗ်မွ လင္းေရာင္ျခည္မွာ ကမၻာႀကီး၏ ေဒသမ်ားစြာကိုပင္ ကာလၾကာရွည္စြာ လင္း၀င္းေစခဲ့သည္။” [ေသာမတ္စ္ ကာလိုင္း၏ သည္ဟီး႐ိုး(စ္)]

• ၂၀၀၀-ခုႏွစ္ မႏၲေလးၿမိဳ႕လုံးဆိုင္ရာ မဟာတမန္ေတာ္ေန႔ စာတမ္းၿပိဳင္ပြဲတြင္ ပထမဆုရ႐ွိခဲ့သည့္ စာမူမွ ျပန္လည္ ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပပါသည္။